سلامت روان، زیربنای جامعه‌ای سالم و توسعه‌یافته
به گزارش تیترخزر دکتر سیده محدثه حسینی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران، با اشاره به نقش حیاتی سلامت روان در بهزیستی همگانی گفت که در شرایط اجتماعی امروز و به‌ویژه در دوران پسا بحران، موفقیت برنامه‌های ارتقای سلامت روان نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای اجرایی است.
او با بیان اینکه بحران‌های سلامت، اپیدمی‌ها، جنگ‌ها و حوادث محیط‌زیستی اثرات گسترده‌ای بر روان جامعه دارند، توضیح داد که همه‌گیری کووید-۱۹ نمونه‌ای بارز از تأثیر بحران بر سلامت روان مردم بود. به گفته حسینی، ابهام نسبت به بیماری، نگرانی از ابتلا، کمبود امکانات و دوری از تعاملات اجتماعی موجب افزایش اضطراب و استرس در جامعه شد؛ اما با افزایش آگاهی، واکسیناسیون، آموزش خودمراقبتی و تقویت نظام سلامت، از شدت این فشارها کاسته شد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مازندران با تأکید بر ضرورت توجه نظام سلامت به پیامدهای روانی و اجتماعی پس از بحران‌ها، افزود: شواهد جهانی نشان می‌دهد در دوران پسا بحران، اختلالات روان‌پزشکی از جمله افسردگی، اضطراب، خشونت، خودکشی و اعتیاد روند افزایشی دارند و برای مقابله با این پیامدها باید سلامت روان در اولویت سیاستگذاری‌های کلان کشور قرار گیرد.
او راهبردهایی چون افزایش دسترسی به خدمات سلامت روان، جریان‌سازی فرهنگی در ارزش‌گذاری اجتماعی سلامت روان، ارتقای سواد سلامت روان عمومی، تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد، و تقویت نظارت و پایش در اجرای برنامه‌ها را از الزامات اصلی این مسیر دانست.
در ادامه، دکتر محمودرضا هاشم‌ورزی، مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت استان مازندران نیز با تأکید بر چندبعدی بودن مفهوم سلامت اظهار کرد: انسان دارای چهار بعد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی است و سلامت واقعی تنها زمانی حاصل می‌شود که این چهار بعد در تعادل باشند.
او گفت سلامت فقط نداشتن بیماری جسمی نیست، بلکه باید با احساس شادی، رضایت از زندگی، روابط سالم با دیگران و داشتن هدف همراه باشد. به گفته او، فردی که جسم سالمی دارد اما از نظر روانی مضطرب، بی‌هدف و ناراضی است، نمی‌تواند سالم تلقی شود.
هاشم‌ورزی با تأکید بر ارتباط مستقیم میان سلامت فرد و جامعه افزود: جامعه سالم، بستری برای رشد سلامت روان است و برعکس، جامعه‌ای که فضای نشاط، امنیت روانی و فرصت تخلیه هیجانات سالم را فراهم نکند، ناخواسته بستر بروز آسیب‌هایی چون پرخاشگری، اعتیاد و بزهکاری را مهیا می‌سازد.
وی نقش شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، فرمانداری‌ها، سازمان ورزش و جوانان و دیگر نهادهای مرتبط را در ایجاد فضاهای شاد و آرامش‌بخش در جامعه بسیار مهم دانست و گفت: افزایش فضاهای سبز، پارک‌ها، مراکز فرهنگی و تفریحی در ارتقای سلامت روان جامعه نقش تعیین‌کننده دارد.
مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی مازندران در ادامه به اصول مهم سلامت روان اشاره کرد و گفت: خودآگاهی، رضایت از خویشتن، احترام به خود، ارتباط مؤثر با دیگران و اختیار عمل در زندگی از پایه‌های اصلی سلامت روان هستند. انسان باید خودش را بشناسد، به توانایی‌هایش اعتماد داشته باشد، برای زندگی هدف تعیین کند و از مسیر رشد شخصی و اجتماعی خود احساس رضایت کند.
هاشم‌ورزی در معرفی طرح «سراج» (خدمات تخصصی سلامت روان جامعه‌نگر) توضیح داد که این طرح در سه بسته اجرایی در استان در حال اجراست: بسته پایه برای غربالگری اولیه سلامت روان، بسته تخصصی برای ارائه خدمات روان‌پزشکی و بسته اقدام جامعه برای شناسایی و مداخله در آسیب‌های اجتماعی با همکاری نهادهای شهرستانی.
در پایان، دکتر حسینی دستیابی به سلامت روان را وابسته به نظام ارزشی منسجم دانست و گفت تضادهای ارزشی و نبود باورهای سازمان‌یافته از دلایل اصلی بروز ناهنجاری‌های روانی است. او تأکید کرد ارزش‌ها زیربنای یکپارچگی شخصیت انسان و عامل پایداری سلامت روان هستند.
به باور کارشناسان، سلامت روان نه فقط بخشی از سلامت فرد، بلکه زیربنای سلامت جامعه و توسعه پایدار است؛ چرا که انسان سالم، محور هر تحول اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است.
